De Gezondheid van de Vagina: Hoe Werken de Slijmvliezen en Wat is Schimmelinfectie of Bacteriële Vaginose?

Een gezonde vagina is een wonder van natuurlijke balans. Toch ervaren veel vrouwen ongemakken zoals een vervelende geur, afscheiding of jeuk. Vaak ligt de oorzaak in een verstoring van het vaginale microbioom — de natuurlijke balans van bacteriën. In dit artikel leggen we uit hoe de vagina werkt, wat de rol is van de slijmvliezen, en hoe je klachten zoals bacteriële vaginose kunt herkennen én helpen voorkomen.

De natuurlijke balans van de vagina.

De vagina is van nature licht zuur, met een pH-waarde tussen 3,8 en 4,5. Deze zuurtegraad wordt voornamelijk in stand gehouden door melkzuurbacteriën (Lactobacillen). Zij vormen een beschermlaag over het vaginale slijmvlies en zorgen ervoor dat schadelijke bacteriën of schimmels zich niet gemakkelijk kunnen vermenigvuldigen.

Wanneer deze balans verstoord raakt — bijvoorbeeld door antibiotica, hormonale veranderingen, of te intensief wassen — kan de pH stijgen. Hierdoor krijgen andere bacteriën de kans om te groeien, wat kan leiden tot bacteriële vaginose (BV).

Wat zijn vaginale slijmvliezen?

De vaginale slijmvliezen zijn het beschermende weefsel aan de binnenkant van de vagina. Ze produceren vocht dat de vagina soepel houdt en helpt om bacteriën en schimmels te weren. Deze slijmvliezen zijn rijk aan natuurlijke bacteriën die in evenwicht moeten blijven.

Wanneer dit weefsel uitdroogt of geïrriteerd raakt, bijvoorbeeld door agressieve zeep of hormonale schommelingen, wordt de weerstand lager. Daardoor kan de vaginale flora makkelijker uit balans raken.

Wat is bacteriële vaginose?

Bacteriële vaginose (BV) is een veelvoorkomende aandoening waarbij de natuurlijke balans van de vaginale flora verstoord raakt. De hoeveelheid “goede” bacteriën (Lactobacillen) neemt af, terwijl “slechte” bacteriën, zoals Gardnerella vaginalis, juist toenemen.

Veel vrouwen merken dit op door:

• Een onaangename, visachtige geur

• Waterige, grijs-witte afscheiding

• Soms lichte irritatie of branderig gevoel

Hoewel BV meestal geen ernstige aandoening is, kan het erg vervelend zijn — en vooral terugkerende bacteriële vaginose kan veel frustratie geven.

Hoe kun je bacteriële vaginose voorkomen?

Een gezonde vaginale omgeving begint bij de juiste verzorging. Hier zijn enkele tips:

1. Vermijd agressieve zeep of geparfumeerde producten. Gebruik liever lauw water of een milde, pH-vriendelijke zeep.

2. Draag ademend ondergoed van katoen. Dit voorkomt ophoping van vocht en warmte.

3. Gebruik geen vaginale douches. Deze verstoren de natuurlijke flora.

4. Eet gezond en drink voldoende water. Een gebalanceerd dieet ondersteunt je immuunsysteem én je slijmvliezen.

5. Overweeg natuurlijke ondersteuning. Sommige vrouwen gebruiken boorzuur capsules vaginaal als hulpmiddel om de vaginale pH weer in balans te brengen.

Terugkerende bacteriële vaginose en de rol van de biofilm

Veel vrouwen die last hebben van bacteriële vaginose merken dat de klachten na een behandeling met antibiotica of crèmes steeds weer terugkomen. Dit wordt terugkerende bacteriële vaginose genoemd — en het komt vaker voor dan je denkt.

De oorzaak hiervan ligt vaak in de biofilm die bepaalde bacteriën in de vagina kunnen vormen. Een biofilm is een dun, beschermend laagje waarin bacteriën zich “verstoppen” en aan het vaginale slijmvlies hechten. Binnen die biofilm kunnen ze zich veilig vermenigvuldigen, zelfs als er antibiotica wordt gebruikt. Zodra de behandeling stopt, breekt de biofilm open en verspreiden de bacteriën zich opnieuw — waardoor de klachten terugkeren.

Vaginale schimmel en Candida: wat is het en wat is het verschil?

Een vaginale schimmelinfectie is één van de meest voorkomende oorzaken van jeuk, branderigheid en een witte, brokkelige afscheiding bij vrouwen. De boosdoener is meestal een gist genaamd Candida albicans, die van nature al in kleine hoeveelheden in de vagina voorkomt.

Wat is Candida?

Candida is een gistsoort die leeft op de huid, in de mond, darmen en vagina. In normale omstandigheden veroorzaakt ze geen klachten, omdat de goede bacteriën in het vaginale microbioom haar groei onder controle houden.

Wanneer de natuurlijke balans verstoord raakt — bijvoorbeeld door antibiotica, stress, hormonale veranderingen of een verzwakte weerstand — kan Candida zich te snel vermenigvuldigen. Dat leidt tot een candida-infectie (ook wel vaginale candidiasis genoemd).

Typische symptomen zijn:

• Intense jeuk of branderig gevoel rond de vagina

• Witte, dikke afscheiding (vaak vergeleken met kwark)

• Roodheid, irritatie of zwelling

• Soms pijn bij het plassen of vrijen

Wat is het verschil tussen Candida en een schimmelinfectie?

De termen candida en vaginale schimmelinfectie worden vaak door elkaar gebruikt, maar er is een klein verschil:

• “Candida” verwijst naar het type gist (de veroorzaker) van de infectie.

• “Schimmelinfectie” is de algemene benaming voor een infectie veroorzaakt door gisten of schimmels — meestal Candida, maar soms ook andere soorten.

Met andere woorden: bijna alle vaginale schimmelinfecties worden veroorzaakt door Candida, maar niet elke schimmelsoort is per se Candida.

De relatie tussen schimmelinfectie en bacteriële vaginose

Hoewel bacteriële vaginose en candida-infecties vaak verward worden, zijn ze verschillend:

• BV ontstaat door een teveel aan schadelijke bacteriën.

• Candida ontstaat door een overgroei van gisten.

Toch kunnen beide problemen terugkeren wanneer de vaginale flora uit balans is. Het herstellen van de pH-waarde en het microbioom is daarom essentieel om zowel bacteriële vaginose als schimmelinfecties te voorkomen.Waarom antibiotica en crèmes vaak niet voldoende helpen

Antibiotica doden wel een groot deel van de bacteriën, maar kunnen het biofilm-laagje vaak niet volledig doorbreken. Bovendien vernietigen ze niet alleen de “slechte” bacteriën, maar ook de goede Lactobacillen die juist zorgen voor een gezonde pH-waarde. Hierdoor raakt de natuurlijke balans nog verder verstoord, waardoor bacteriële vaginose opnieuw kan ontstaan.

Vaginale crèmes of gels richten zich meestal op de symptomen (zoals geur of irritatie), maar pakken niet de onderliggende oorzaak aan — de verstoorde vaginale flora en het biofilm-probleem.

Vaginale Gezondheid; een kwetsbaar ecosysteem

Het microbioom van de vagina bestaat uit miljarden micro-organismen die in harmonie leven. De Lactobacillen produceren melkzuur, wat de vagina licht zuur houdt en zo beschermt tegen infecties. Wanneer dit evenwicht verstoord raakt, krijgen schadelijke bacteriën de overhand.

Daarom is het herstellen van het vaginale microbioom essentieel om terugkerende klachten te voorkomen. Natuurlijke ondersteuning — zoals het gebruik van boorzuur capsules vaginaal — kan helpen om de pH te normaliseren en een omgeving te creëren waarin gezonde bacteriën opnieuw kunnen groeien, terwijl ongewenste bacteriën minder kans krijgen.

Waarom balans zo belangrijk is

De vaginale flora is gevoelig, maar ook veerkrachtig. Wanneer je goed voor je lichaam zorgt — zowel van binnen als van buiten — kan het zich meestal vanzelf herstellen. Door bewust te zijn van de signalen die je lichaam geeft, kun je klachten zoals bacteriële vaginose sneller herkennen en aanpakken.

Een gezonde vagina betekent niet dat alles “reukloos” of “perfect” moet zijn. Elke vrouw is anders. Het belangrijkste is dat jij je comfortabel voelt, geen pijn of jeuk ervaart, en dat de balans van je vaginale slijmvliezen in orde blijft.